Υπόμνημα του Γιάννη Παπαθανασίου στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για το έλλειμμα του 2009.

Ο στόχος για έλλειμμα 6% για το 2009 ήταν πρόβλεψη και όχι στατιστικό στοιχείο. Στις εκτιμήσεις που έστειλε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στη Eurostat, στις αρχές Οκτωβρίου του 2009, αναφερόταν ότι το έλλειμμα θα έκλεινε στο τέλος του έτους στο 6% του ΑΕΠ.

Εφόσον βρισκόμαστε στον  ένατο μήνα του 2009, η αναφορά για το ύψος του ελλείμματος στο τέλος του χρόνου αποτελεί εκτίμηση και όχι στατιστικό στοιχείο.

Πώς η κυβέρνηση Παπανδρέου φούσκωσε το έλλειμμα του 2009 κατά 10 δις €. Η διαφορά του 8%, το 12,7 % του ΑΕΠ του 2009 είναι 10 δισ. ευρώ. Υποτίθεται λοιπόν ότι η κυβέρνηση της ΝΔ δήλωσε στην Ε.Ε. μικρότερο έλλειμμα από το πραγματικό κατά 10 δισ.

Ιδού πώς η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αύξησε το έλλειμμα κατά 10 δισ. ευρώ στο τελευταίο τρίμηνο του έτους:

 Το τελευταίο τρίμηνο του 2009 προχώρησε σε βεβαιώσεις και επιστροφές φόρων ύψους 1,5 δισ. ευρώ, ενώ τις πάγωσε στη συνέχεια.  Τις τελευταίες ημέρες του έτους, πλήρωσε 1,2 δισ. ευρώ για χρέη νοσοκομείων, χωρίς να κάνει την αναγκαία διαπραγμάτευση με τους προμηθευτές για να περιορίσει την οφειλή και χωρίς αυτά τα χρέη να έχουν ενταλματοποιηθεί. 

Αύξησε τις δαπάνες για εξοπλιστικά προγράμματα κατά 0,7 δισ. ευρώ.  Δαπάνησε 0,5 δισ. ευρώ για την πρώτη δόση του επιδόματος αλληλεγγύης. Και μάλιστα έβαλε τα έσοδα από την έκτακτη εισφορά των επιχειρήσεων, που υποτίθεται ότι θα χρηματοδοτούσε το επίδομα, στον προϋπολογισμό του 2010 για να έχει διπλό κομματικό όφελος: περισσότερες δαπάνες το 2009 και μεγαλύτερα έσοδα το 2010.

Έως ότου βέβαια παρενέβη η Κομισιόν, και η τότε κυβέρνηση αναγκάστηκε να μεταφέρει τα έσοδα από την εισφορά στο 2009.

Και ισχυρίζεται τώρα το ΠΑΣΟΚ ότι τάχα είχε εξ αρχής υπολογίσει στα έσοδα του 2009 την έκτακτη εισφορά.

Ισχυρισμός που διαψεύδεται από τις σελίδες 27 και 30 της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού για το 2010.

Μετέθεσε για το 2010 την είσπραξη του ΕΤΑΚ που αναλογούσε στο 2009, ύψους 0,6 δισ. ευρώ. Η διάλυση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού έχει φτάσει δε σε τέτοιο σημείο, που ακόμη και σήμερα, το ΕΤΑΚ του 2009 δεν έχει εισπραχθεί.

Αύξησε κατά 0,2 δισ. τις δαπάνες για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, σε σχέση με τις ήδη αυξημένες προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας.

 Κατήργησε τις ρυθμίσεις για τους ημιυπαίθριους (που επανέφερε αργότερα), την επιβολή φόρου στα λαχεία, το ξυστό και τα σκάφη αναψυχής (που επίσης επανέφερε αργότερα) χάνοντας έτσι έσοδα 2,2 δισ. ευρώ.

 Αύξησε τις δαπάνες για οδοιπορικά, τις λειτουργικές δαπάνες και προμήθειες του Δημοσίου κατά 0,7 δισ. ευρώ επιπλέον των δαπανών που θα έκανε αν διατηρούσε το ρυθμό του πρώτου 9μήνου. 

Επιπλέον η κυβέρνηση, ενώ κατηγορεί τη Νέα Δημοκρατία για δήθεν 
κατάρρευση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, στο τελευταίο τρίμηνο του 2009 έχασε κυριολεκτικά κάθε έλεγχο στα έσοδα.

Η υστέρηση εσόδων στο 9μηνο  Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2009 σε σχέση με το 2008 ήταν 1,1 δισ.  ευρώ.

Μόνο στο τελευταίο τρίμηνο του έτους ξεπέρασε τα 2 δισ. ευρώ, για  να φθάσει στο σύνολο του έτους περίπου στα 3 δισ. ευρώ! Δηλαδή, στο  τελευταίο τρίμηνο οι απώλειες εσόδων ήταν διπλάσιες από ό, τι στο 9μηνο  που ήμασταν κυβέρνηση.

Αν η κυβέρνηση κατάφερνε να διατηρήσει τις, έστω και μη ικανοποιητικές κατά το ΠΑΣΟΚ, επιδόσεις της ΝΔ στο διάστημα που είχε την ευθύνη, τότε ο προϋπολογισμός θα είχε επιπλέον έσοδα 1,7 δισ. ευρώ. 

Το άθροισμα όλων των παραπάνω είναι 9.3 δις. ευρώ και η διαφορά ως τα 10 δισ.  οφείλεται σε επιμέρους κονδύλια, όπως αυξημένες δαπάνες για τόκους, λιγότερα έσοδα από το φόρο κινητής τηλεφωνίας, κ.α.

Εάν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν προχωρούσε σε όλες αυτές τις κινήσεις, το έλλειμμα θα ήταν κατά 10 δισ. ευρώ μικρότερο, χωρίς μάλιστα να απαιτηθεί.

 Είναι γνωστό, ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έκανε πρόωρες εκλογές, ακριβώς για να ληφθούν μέτρα δύσκολα μεν, αλλά αναγκαία για τα αποφύγουμε τα χειρότερα, στα οποία μας οδήγησε τελικά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Μέτρα όπως αυτά που ανήγγειλε ο πρώην πρωθυπουργός, κ. Κώστας Καραμανλής, με την ομιλία του στη ΔΕΘ το Σεπτέμβριο του 2009.

Επιπλέον, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες του ΙΚΑ για το τελευταίο τρίμηνο με repos, χωρίς να επιβαρύνει το έλλειμμα, όπως ακριβώς κάνει σήμερα.

Οπότε θα είχε επιπλέον εξοικονόμηση δαπανών, τουλάχιστον 1,4 δισ. €. Εμείς λοιπόν που προβλέψαμε έλλειμμα 6 – 8% κατηγορηθήκαμε για απόκρυψη της πραγματικότητας και παρέμβαση στα στατιστικά στοιχεία, τη στιγμή που η ίδια η Κομισιόν προέβλεπε χαμηλότερο έλλειμμα, 5,1% και μάλιστα χωρίς να λάβει υπόψη την επίπτωση του συνόλου των μέτρων που είχαν ήδη ληφθεί.

Πλαστά στοιχεία ανακοίνωσε λοιπόν για το έλλειμμα και η Κομισιόν, κατά τη συλλογιστική των στελεχών του ΠΑΣΟΚ; Στην ίδια επιστολή της Κομισιόν, του Ιουλίου 2009, επιβεβαιώνεται άλλωστε η δέσμευση της κυβέρνησης να ανακοινώσει τον Οκτώβριο μόνιμα, διαρθρωτικά μέτρα μείωσης των δαπανών και αύξησης των εσόδων σε πλήρη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέτρα που μπορεί να ήταν σκληρά, αλλά δεν θα είχαν ασφαλώς καμία σχέση με την επιδρομή στα εισοδήματα που εξαπέλυσε η προηγούμενη κυβέρνηση μετά την προσφυγή στο ΔΝΤ.
Ο στόχος που είχαμε θέσει για έλλειμμα 6% ήταν πράγματι φιλόδοξος. Έδινε όμως μήνυμα αυστηρότητας και όχι χαλάρωσης, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Σε κάθε περίπτωση, αν παίρναμε μέτρα τον Οκτώβριο του 2009, όπως τουλάχιστον η Νέα Δημοκρατία είχε δεσμευτεί ενώπιον του ελληνικού λαού, αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τότε και μονοψήφιο έλλειμμα θα είχαμε στο τέλος του 2009 και η χώρα δεν θα είχε χρειασθεί να οδηγηθεί στο ΔΝΤ. 

Άλλωστε, τον Οκτώβριο του 2011 η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε, ότι το ταμειακό έλλειμμα στο 9μηνο του έτους ήταν 19,2 δισ. ευρώ, ή 8,9 % του ΑΕΠ και στο τέλος του χρόνου το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, έκλεισε στο 9,2 %. Γιατί, λοιπόν, αυτό που έγινε το 2011 δεν μπορούσε να γίνει το 2009;
Η αλήθεια είναι λοιπόν, ότι η τότε κυβέρνηση φούσκωσε συνειδητά το έλλειμμα το 2009 και το έκανε για δύο λόγους: για να επιρρίψει τις ευθύνες στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και για να διευκολύνει την προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος την επόμενη χρονιά, μη επαναλαμβάνοντας τις έκτακτες δαπάνες του 2009.

Αυτό εξηγεί το γεγονός, ότι το έλλειμμα το 2010 έπεσε κατά 5 μονάδες, ενώ το 2011, μετά από τη θύελλα των μέτρων που επιβλήθηκαν μειώθηκε, στην καλύτερη περίπτωση κατά 1,5 μονάδα.
Όσον αφορά τις αναθεωρήσεις της Eurostat που οδήγησαν το έλλειμμα από το 13,6 στο 15,8 %, επικαλούμαι δύο έγγραφα.
Πρώτον, την ενδιάμεση έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιώργου Προβόπουλου τον Οκτώβριο του 2010, που αναφέρει ότι η αναθεώρηση του ελλείμματος έγινε με τη συμπερίληψη στον τομέα της γενικής κυβέρνησης ορισμένων ελλειμματικών δημόσιων επιχειρήσεων, που προηγουμένως εθεωρείτο, ότι βάσει των ορισμών του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών, δεν ανήκαν στη «γενική κυβέρνηση».
Δεύτερον, την έκθεση της Επιτροπής για την αξιοπιστία των δημοσιονομικών στοιχείων, που συγκρότησε ο τέως υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου και ανέφερε στο πόρισμά της τον Ιανουάριο του 2010, ότι από τον τομέα της γενικής κυβέρνησης εξαιρούνται οι θεσμικές μονάδες του δημόσιου τομέα που είναι παραγωγοί εμπορεύσιμων αγαθών ή υπηρεσιών.
Υπάρχουν επίσης πλήθος δηλώσεων για το θέμα από τον πρώην πρόεδρο του ΣΟΕ κ. Γιάννη Στουρνάρα, τον πρώην υπουργό Εθνικής Οικονομίας κ. Νίκο Χριστοδουλάκη και άλλους.

Μπορούν όλοι να βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Εγώ λέω απλώς ότι οι στατιστικοί κανόνες πρέπει να εφαρμόζονται ενιαία σε όλες τις χώρες της ΕΕ και όχι επιλεκτικά.

Θυμίζω επίσης ότι ο πρώην γ.γ. της ΕΣΥΕ κ. Μανώλης Κοντοπυράκης κατήγγειλε ευθέως τον κ. Παπακωνσταντίνου για ωμή παρέμβαση στη Στατιστική. Ο ίδιος αποκάλυψε, ότι στις 19 Οκτωβρίου οι υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ ετοίμασαν δελτίο για αποστολή στη Eurostat με έλλειμμα 14,8 %, το οποίο δεν εστάλη με εντολή του υπουργείου και δύο ημέρες αργότερα εστάλησαν άλλα στοιχεία για έλλειμμα 12,7 %.

Στις συγκεκριμένες αυτές καταγγελίες δεν ακούσαμε καμία απάντηση από τον κ. Παπακωνσταντίνου. Ο ορισμός όμως της κυβερνητικής παρέμβασης στη Στατιστική αποκαλύφθηκε ενώπιον της Επιτροπής σας. Στη συνεδρίαση της Πέμπτης 15 Μαρτίου ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Παναγιώτης Ρήγας, μέλος της Εξεταστικής και πρώην υφυπουργός 
Ανάπτυξης, δήλωσε, με αφοπλιστική θα έλεγα ειλικρίνεια, ότι προσπαθούσε να πείσει την ΕΛΣΤΑΤ, χρησιμοποιώντας όπως λέει πολιτικά επιχειρήματα, να εμφανίσει μειωμένο το ΑΕΠ ορισμένων περιφερειών, προκειμένου να μην μπουν αυτές οι περιφέρειες στο Στόχο II.

Να μη μειωθούν με άλλα λόγια οι Κοινοτικές χρηματοδοτήσεις προς τις περιφέρειες αυτές. Αντίστοιχες κατηγορίες διατυπώνονται με αφορμή τις προβλέψεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιώργου Προβόπουλου για διψήφιο έλλειμμα.

Η αλήθεια είναι όμως, ότι ο κ. Προβόπουλος εκτίμησε πως το έλλειμμα έβαινε προς διψήφιο ποσοστό, αν δεν λαμβάνονταν μέτρα.

Σας παραθέτω τις δηλώσεις του κ. διοικητή από τα πρακτικά της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων στις 24 Νοεμβρίου 2009:
«Επειδή αρκετοί είπαν ότι δεν περιγράψαμε ακριβώς πως θα εξελιχθεί η κατάσταση, απαντώ ότι πώς θα μπορούσαμε να πούμε, αφού έμεναν ακόμη 4 μήνες. Η μεν Κυβέρνηση της Ν.Δ. είχε πει ότι αν επανεκλεγόταν θα έκοβε δαπάνες, θα πάγωνε αμοιβές και συντάξεις, θα έκανε διάφορα για τη φοροδιαφυγή κ.λπ.. 
Πώς εγώ μπορώ να ξέρω τι θα έκανε αυτή η κυβέρνηση; Πώς μπορούσα να ξέρω τι θα έκανε η σημερινή Κυβέρνηση;» Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ επισείουν την πρόβλεψη για έλλειμμα 2 % που περιελάμβανε ο προϋπολογισμός του 2009. Ξεχνούν ότι ο στόχος αναθεωρήθηκε άμεσα, τον Ιανουάριο με το Πρόγραμμα Σταθερότητας στο 3,7 % και προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες, ότι η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα της Ε.Ε. που είχε μεγάλη απόκλιση μεταξύ στόχων και αποτελέσματος το 2009.

Η πραγματικότητα είναι, ότι λόγω της διεθνούς κρίσης, έπεσαν έξω οι προβλέψεις της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ως προς τη διαμόρφωση του ελλείμματος. Κανένα όμως ευρωπαϊκό κόμμα δεν κατηγόρησε το άλλο για πλαστά στοιχεία, όπως έκανε το ΠΑΣΟΚ για τη Νέα Δημοκρατία.

Κανένας ευρωπαίος πολιτικός δεν συκοφάντησε τόσο πολύ την χώρα του, όπως έπραξε ο κ. Παπακωνσταντίνου. 
Ενδεικτικά: στο Πρόγραμμα Σταθερότητας που κατατέθηκε στις αρχές του 2009 η Ολλανδία προέβλεπε πλεόνασμα 1,2% του ΑΕΠ, τελικά είχε έλλειμμα 5,4%.

Η Μάλτα προέβλεπε έλλειμμα 1,5%, τελικά όμως αυτό έφτασε στο 3,8%. Η Πορτογαλία από 3,9% πήγε στο 9,3%, η Σλοβακία από 3% στο 7,9%, η Τσεχία από 1,6% σε 5,8%, η Λιθουανία από 2,1 σε 9,2%, η Πολωνία από 2,5% σε 7,2%, η Μ. Βρετανία από 8,2 σε 11,4%, η Φινλανδία από πλεόνασμα 2,1% πήγε σε έλλειμμα 2,5%.
Ακόμη και προβλέψεις που έγιναν τον Οκτώβριο του 2009 έπεσαν έξω: π.χ. η Κύπρος προέβλεψε τον Οκτώβριο έλλειμμα 3,5% και έφθασε τελικά στο 6,1%, που είναι σχεδόν διπλάσιο.

Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα όμως, είναι αυτό της Ιρλανδίας. Θυμίζω, ότι το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Ιρλανδίας για την περίοδο 2009 – 2014, το οποίο συζητήθηκε στο Ecofin τον Απρίλιο του 2010, προέβλεπε για το 2009 έλλειμμα 11,7 % και για το 2010, 11,6 %. Είναι γνωστό ότι η τελευταία εκτίμηση της Ιρλανδικής κυβέρνησης ανέβασε το έλλειμμα του 2010 στο 32 %, δηλαδή σχεδόν σε τριπλάσια επίπεδα.